Chăm sóc cây mận sau mưa đá tại Sơn La ngày 21/4 – Hướng dẫn phục hồi hiệu quả

Sau trận mưa đá ngày 21/4, nhiều vườn cây mận tại Sơn La bị dập nát, ảnh hưởng nghiêm trọng. Vậy chăm sóc cây mận sau mưa đá như thế nào để phục hồi hiệu quả?

Tổng quan thiệt hại do mưa đá

Vào ngày 21/4, trên địa bàn nhiều huyện của tỉnh Sơn La như Mai Sơn, Thuận Châu, Yên Châu… đã ghi nhận một trận mưa đá kèm gió lốc vô cùng mạnh. Trận mưa đá không chỉ gây thiệt hại cho nhà ở, hạ tầng, mà đặc biệt nghiêm trọng đối với cây trồng nông nghiệp, đặc biệt là cây mận.

Là loài cây đang trong giai đoạn ra hoa, đậu trái hoặc sắp thu hoạch, mận rất nhạy cảm với các yếu tố thời tiết cực đoan. Mưa đá đã làm rụng nhiều hoa, gãy cành, rụng lá, dập trái, trày xước thân cây, dẫn đến nguy cơ nhiễm nấm bệnh, thối quả, mất mùa nghiêm trọng.

1. Đánh giá thiệt hại và xác định mức độ hồi phục

Ngay sau khi trời quang, người nông dân cần nhanh chóng khảo sát tổng thể thiệt hại trong vườn:

• Tỷ lệ trái bị dập, nứt, thối
• Tỷ lệ hoa bị rụng sớm
• Số lượng cành bị gãy
• Tỉ lệ lá rụng hoặc bị dập

Từ đó chia vườn mận theo các mức độ hồi phục:

• Nhóm 1: Cây bị ảnh hưởng nhẹ, vẫn có khả năng cho trái
• Nhóm 2: Cây bị gãy nhiều cành, rụng hoa/trái, cần đặc biệt chăm sóc để hồi phục sinh trưởng
• Nhóm 3: Cây bị hỏng nặng, không thể hồi phục, cân nhắc thay thế

2. Nguyên tắc chăm sóc cây mận sau mưa đá

2.1. Can thiệp càng sớm càng tốt

Thời điểm vàng để phục hồi là trong 48 giờ sau mưa đá. Càng xử lý sớm, khả năng phục hồi càng cao.

2.2. Ưu tiên phục hồi sinh trưởng, hạn chế phát sinh bệnh

Do cây bị tổn thương cơ học, nên rất dễ nhiễm bệnh nấm, vi khuẩn. Phải vừa hồi phục tán lá, vừa phòng ngừa bệnh hại.

2.3. Chăm sóc khác biệt theo mức độ thiệt hại

Không nên chăm sóc đại trà mà cần chia từng nhóm cây để có giải pháp phù hợp.

3. Quy trình kỹ thuật phục hồi cây mận

3.1. Dọn vệ sinh và xử lý vết thương cây

• Thu gom và tiêu huỷ trái rụng, lá mục để tránh nấm bệnh lây lan
• Cắt bỏ cành gãy, tỉa sạch các vết thương lớn bằng kéo sắc
• Dùng thuốc sát trùng nông nghiệp như Booc-đô hoặc Nano Bạc để xử lý vết cắt

3.2. Bón phân hỗ trợ phục hồi

• Với nhóm 1: Bón phân hữu cơ hoai mục kết hợp NPK 16-16-8 liều nhẹ
• Với nhóm 2: Bổ sung phân hữu cơ vi sinh, phân bón lá Amino acid + rong biển 7-10 ngày/lần
• Với nhóm 3: Bón phân ủ gốc nhẹ để giữ đất, sau 30 ngày mới tính trồng thay thế

3.3. Phun thuốc phòng bệnh

• Phòng nấm: Dùng thuốc gốc đồng (Copper Hydroxide, Mancozeb…) hoặc sinh học như Nano bạc đồng
• Phòng vi khuẩn: Dùng Streptomycin, Kasugamycin hoặc thảo mộc
• Phòng sâu, bọ: Dùng chế phẩm sinh học như Neem oil, Emamectin

3.4. Tưới nước và chăm sóc tán

• Đảm bảo ẩm nhưng không úng
• Dùng chế phẩm kích rễ để giúp cây nhanh phục hồi như Humic, Atonik
• Duy trì tán lá vừa phải để tránh mất sức khi cây chưa phục hồi xong
• 

4. Những lưu ý đặc biệt chăm sóc cây mận sau mưa đá

• Không nên bón đạm ngay sau mưa đá, vì cây còn yếu và dễ nhiễm bệnh
• Tránh cắt tỉa quá nhiều, gây thêm tổn thương
• Theo dõi thời tiết để tránh phun thuốc khi mưa tiếp tục
• Tăng cường theo dõi biểu hiện cây: vàng lá, héo rũ, đốm đen để xử lý sớm

5. Kinh nghiệm thực tế từ nông dân Sơn La để phục hồi mận sau thiên tai

Nhiều hộ dân tại xã Hát Lót, huyện Mai Sơn đã có kinh nghiệm vượt qua mưa đá các năm trước chia sẻ:

• Sử dụng phân cá + trichoderma giúp cây phục hồi rất tốt
• Dùng lưới đen che tạm để tránh nắng gắt sau mưa đá
• Dùng chế phẩm sinh học phun sương buổi sáng sớm để giữ ẩm lá
• Hạn chế can thiệp quá sâu trong 5 ngày đầu, để cây tự điều tiết

6. Giải pháp dài hạn: ứng phó thiên tai trong nông nghiệp

• Đầu tư hệ thống cảnh báo thời tiết sớm qua điện thoại, zalo
• Thiết kế vườn theo mô hình nông nghiệp bền vững: đa tầng, có cây chắn gió
• Chọn giống mận có khả năng chống chịu tốt hơn
• Tăng cường hợp tác với HTX, công ty kỹ thuật để được hỗ trợ kịp thời

7. Kết luận và khuyến nghị

Chăm sóc cây mận sau mưa đá không chỉ là việc xử lý trước mắt mà còn là chiến lược dài hơi giúp nhà vườn phục hồi năng suất và phòng ngừa rủi ro tái diễn. Việc đánh giá đúng thiệt hại, áp dụng kỹ thuật hồi phục khoa học và chủ động trước thời tiết sẽ là chìa khóa để bà con vững vàng vượt qua thiên tai.

Khuyến nghị:

• Chủ động dự phòng vật tư (phân, thuốc sinh học, kéo cắt, lưới che…)
• Thường xuyên theo dõi thời tiết và kiến thức nông học
• Liên hệ chuyên gia kỹ thuật tại địa phương hoặc Công ty TNHH 1 thành viê Lân Tuyển để được tư vấn miễn phí